دعوا پزشکان بر سر بازار زیبایی | متخصصان شاکی، عمومی‌ها راضی

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ مزونیدلینگ، هایفوتراپی، آر اِف، پلاسما جت، فیلر، لیفت با نخ، کروبوکسی تراپی و هزار و یک نام دیگر که هنوز به گوشمان هم نخورده اند به عنوان روش‌های زیبایی و جوان سازی زنان و مردان مخاطبان زیادی پیدا کرده اند. متقاضی فراوان به معنی وجود بازار گرم است و همان درخواست فراوان بسیاری را برای انجام این خدمات وسوسه می‌کند. کاری به آن‌ها که از شغل‌های دیگر وارد کار زیبایی شده اند نداریم، اما این تب در نزد پزشکان هم به شدت رواج یافته است.

مدت هاست که تعدادی از پزشکان با تخصص‌های مختلف به سودای همین درآمد و همین میزان مشتری و جذابیت وارد حوزه زیبایی شده اند؛ هم مدرکش را دارند و هم مطبی برای انجام کار قانونی. فردی که برای بوتاکس به آرایشگر هم اعتماد می‌کند، معلوم است که برای تزریق ژل چند میلیون تومان ناقابل را با جان و دل به پزشک می‌پردازد. نزدیک به یک سال است که سامان دهی خدمات پوست و مو در دستور کار قرار گرفته و از گفته‌ها پیداست که هر پزشک با هر تخصصی قادر به انجام هرکار زیبایی‌ای نیست و دست پزشکان عمومی را در این حوزه بازتر هم کرده اند.

آنچه گذشت

یکی از مصوبات «کمیسیون ملی صلاحیت‌های حرفه ای» که صدای اعتراض متخصصان پوست را درآورد، این طرح بود که به پزشکان عمومی مجوز انجام اعمال زیبایی را می‌داد. اعتراض پزشکان، اعضای هیئت علمی و رزیدنت‌های رشته تخصصی پوست با تجمعی در روز ۲۱ تیر سال گذشته در مقابل وزارت کشور و ارائه دلایل خاتمه یافت. دکتر محمد ایمانی، عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان پوست ایران، درباره ایراد این مصوبه، نگرانی از آسیب به سلامت مردم را بیان کرده بود که یک پزشک عمومی با طی کردن دوره کوتاه، قادر به انجام اصولی آن‌ها نخواهد بود و این مصوبه به معنی تصمیم بر آزمون و خطاست.

اگرچه خواست اصلی تجمع کنندگان این مصوبه «لغو صریح و سریع» بیان شده بود، اما عملا چنین اتفاقی رخ نداد و مبنای عمل همانی شد که برآن توافق صورت گرفته بود. حالا معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مسئول بازرسی از مطب ها، اخطار به متخلفان و اجرای صحیح این مصوبه هستند، اما اعتراضات و شکایات هم از آن سو همچنان باقی است.

فرصت ۲ ماهه برای ادامه کار

جراح است، اما نه متخصص در حوزه پوست؛ متخصص جراحی عمومی‌ای که بیش از آنکه صفرا و آپاندیس برداشته و شکم باز کرده باشد، بوتاکس و ژل تزریق کرده است. به جز اتاق مطبش بقیه منزل دوطبقه، مجموعه‌ای شده است برای انجام خدمات زیبایی. یک طبقه مخصوص انجام لیزر است با چنددستگاه و کاربر.

این برنامه تا همین چند ماه پیش برایش روال روزانه بود تااینکه سر و کله آن مصوبه پیدا شد. حالا در حال یافتن یک پزشک عمومی است برای اضافه کردن به مجموعه اش و می‌گوید: همان کار‌هایی را که خودم انجام می‌دادم و نظارت می‌کردم باید بسپارم به یک پزشک عمومی. بازرسی و نظارت معاون درمان دو ماه فرصت داده که یک پزشک عمومی استخدام کنم، آن هم پزشکی که پروانه مطب داشته باشد.
از اضافه شدن هزینه‌ها گلایه دارد. ضمن اینکه خودش قادر به انجام دادن همه آن خدمات است: همه می‌دانند پزشک عمومی و جوان جویای کار کم نیست، اما پروانه ندارند. مهلت دوماهه که تمام شود، احتمالا جریمه خواهم شد.

پزشک دیگری را که اتفاقا متخصص پوست است به من معرفی می‌کند؛ خانم میان سالی که او هم انواع و اقسام کار‌های زیبایی را انجام می‌دهد، ولی از اجرای این طرح ناراضی است و توضیح می‌دهد: با این وضعیت در آن چند سال تحصیل تخصص انگار وقت خودمان را تلف کردیم که حالا یک پزشک عمومی با تحصیلات کمتر و بدون هیچ تجربه‌ای می‌تواند کار ما را انجام بدهد.

خانم دکتر از جمله کسانی است که از روی لحن کلامش تصور می‌کنم بعید است زیر بار بازرسی‌ها برود و حاضر به پذیرفتن پزشک عمومی در مطبش بشود: خودم باید همه نکات را به پزشک عمومی آموزش بدهم. این همه سال کار حرفه‌ای کرده ام و بیمارانم را دارم، حالا یک نفر دیگر نیامده صاحب این اعتبار و تجربه می‌شود که منصفانه نیست.

نسیم پس از اتمام دوران تحصیل عمومی، دو سال طرح را در یکی از روستا‌های شهرستان فریمان گذرانده است و پس از بازگشت به مشهد در یکی از درمانگاه‌های پوست و مو کار می‌کند. اگرچه به قول خودش دیگر پزشک عمومی به حساب نمی‌آید و دنبال راه اندازی مطب نرفته است و علاقه‌ای هم به آن ندارد، اما در حوزه زیبایی برای خودش متخصصی شده است.

تخصصی به نام زیبایی نداریم

برای پیگیری این موضوع با دکتر محمدرضا جباری، رئیس انجمن پزشکان عمومی استان و نایب رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد، گفتگو می‌کنیم. او ابتدا بر این مسئله تأکید می‌کند که ما در دوره‌های آکادمیک دانشگاهی در کشور رشته‌ای به نام طب زیبایی نداریم. یعنی هیچ دانشگاهی به افراد چنین مدرکی نمی‌دهد. به گفته دکتر جباری،  در کشور ما همانند دیگر کشور‌های دنیا پس از پایان تحصیل، دوره‌هایی وجود دارد که پزشکان براساس فناوری جدید آموزش‌های روز را می‌بینند. رویکرد مصوبات کمیسیون ملی تعیین صلاحیت حرفه‌ای پزشکی بیشتر معطوف به صلاحیت حرفه‌ای است. نکته دیگر اینکه تقسیم بندی جدیدی درکار نیست، بلکه پزشکان متخصص و عمومی می‌توانند خدمات را براساس مصوبات کمیسیون ملی صلاحیت حرفه‌ای انجام دهند.

رئیس انجمن پزشکان عمومی استان درباره شکل گیری کمیسیون ملی تعیین حدود صلاحیت حرفه‌ای هم توضیح می‌دهد: مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۶ ماده واحده‌ای را تحت عنوان تعیین حدود صلاحیت حِرف مختلف پزشکی تصویب کرده بود که حدود و صلاحیت پزشکان را مشخص می‌کرد، اما در همه این سال‌ها به دلایلی مغفول مانده و اقدامی درباره آن صورت نگرفته بود.

وی ادامه می‌دهد: در سال ۹۷ سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت کار‌های کارشناسی را آغاز کرد و در اردیبهشت سال ۹۸ آیین نامه‌ای با ساز و کار قانونی و نظارتی ابلاغ شد و کمیسیون ذکرشده شکل گرفت که اعضای آن را چهار نفر از وزارت بهداشت، یک نفر از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، دو نفر از معاونان سازمان نظام پزشکی، یک نماینده از شورای عالی نظام پزشکی و یک نفر از مجمع علمی انجمن‌های گروه پزشکی کشور تشکیل دادند. این ۹ نفر تعارضات بین رشته‌ای را بررسی و ذیل شورا‌های معینی از طرفین دارای اختلاف دعوت می‌کنند. بیشتر مسائل این کمیسیون درباره رشته‌هایی از پزشکی است که تداخلاتی باهم دارند.

نایب رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد به موارد مصوب شده این کمیسیون هم اشاره می‌کند: این کمیسیون از زمان تشکیل تاکنون سه مصوبه داشته است؛ یکی درباره متخصصان زنان، دومی درباره فیزیوتراپ‌ها و سومی درباره حدود صلاحیت پزشکان عمومی در محدود پوست و به طور ویژه زیبایی. رأی صادرشده این کمیسیون نیز لازم الااجراست.

دکتر جباری دربخش دیگر سخنانش به سراغ تعداد و وضعیت اشتغال و بیکاری پزشکان عمومی در کشور و مشهد می‌رود: اکنون حدود ۸ هزار پزشک عمومی در کشور داریم که در حوزه پوست و زیبایی دوره دیده اند و سرمایه گذاری و کار می‌کنند. در مشهد ۵ هزار و ۲۰۰ نفر پزشک عمومی داریم، اما آن‌ها که در حیطه زیبایی فعال اند آماری حدود چهارصد تا پانصد نفر را شامل می‌شوند.

۲۰ تا ۳۰ درصد پزشکان عمومی بیکارند

دکتر جباری از جایگاه عضویت شورای عالی نظام پزشکی کشور هم آمار دقیقی از بیکاران این حوزه در اختیار ندارد، اما براساس تعداد پروانه مطب صادر شده می‌گوید: اگر آمار کشوری را بخواهید باید بگویم که ۸۵ هزار نفر پزشک عمومی در کشور داریم که هیچ نام و نشانی از بیست تا ۲۵ هزارنفر آنان در هیچ جای حوزه سلامت نیست. آمار مهاجران هم به شدت افزایش پیدا کرده است. در مشهد نیز هزار پزشک عمومی دارای پروانه مطب داریم و عده‌ای نیز در مراکز دولتی همچون مراکز بهداشت یا تأمین اجتماعی مشغول به کار هستند و تخمین ما این است که چیزی در حدود بیست تا سی درصد آنان بیکار باشند.

وی ادعای خود مبنی بر افزایش مهاجرت را این گونه شرح می‌دهد: افرادی که قصد مهاجرت دارند باید نوعی گواهی به نام «گود استندینگ» را از سازمان نظام دریافت کنند و این مشخصه نشان دهنده افزایش آمار است. فروردین و اردیبهشت امسال حدود نهصد گواهی در کشور صادر شده که تعداد زیادی از آن‌ها برای پزشکان عمومی صادر شده است.

دکتر جباری یادآور می‌شود: پزشکان عمومی می‌توانند همه خدمات مجاز را در مطب انجام بدهند و تنها خط قرمز همان اعمالی است که به موجب قانون انجام آن در مطب ممنوع است که همه رشته‌های پزشکی محدودیت‌هایی برای خود دارند. فهرست اعمال ۴۶ گانه غیر مجاز در مطب مصوب ۲۵ شهریور سال گذشته  شورای عالی نظام پزشکی است که در آن این اعمال مشخص شده است.
وی از انتقادات به پزشکان عمومی می‌گوید، اما رفتار برخی همکاران گروه‌های خاص پزشکی را درباره پزشکان عمومی هم قبول ندارد.
او نیز تأکید می‌کند که نظارت بر مطب‌ها و شیوه اجرای مصوبه کمیسیون برعهده معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی است و باید کنترل و بازرسی‌ها ادامه داشته باشد.